SISTEM PENGHADAMAN
1.0 Pengenalan
Penghadaman ialah satu proses penghancuran
atau pengisaran makanan secara fizikal, kemudiannya diikuti dengan beberapa
proses kimia bagi memecahkan molekul makanan atau elemn yang lebih alus dan
terasing bagi memudahkan proses penyerapan.
2.0 Struktur & Pergerakan
Bahan Sisitem Penghadaman
- Penghadaman
bermula paabila makan memasuki tubuh menerusi mulut.
- Proses
ini juga melibatkan organ-organ lain seperti kelenjar liur, hati, pundi
hempedu, dan pankreas.
3.0 Mulut
- Dalam
mulut, makanan dipotong serta dikunyah oleh gigi dengan bantuan air liur yang
melembutkan makanan dan memecahkan beberapa karbohidrat tertentu.
- Selepas
kunyahan, gumpalan makanan yang dipanggil bolus memasuki kerongkong menerusi
gerakan peristalsis.
4.0 Perut
- Cecair
gastrik dibebaskan oleh dinding perut terus menguraikan secara pagisiran
terutamanya ke atas bahan-bahan protein dalam makanan dengan tindakbalas asid
hidroklorik serta enzim penghadaman pepsin kepada peptid.
- Makanan
kekal dalam perut sehingga ia berubah menjadi elemen separa cair yang dikenali
sebagai chyme sebelum ia memasuki duodenam.
|
|
Kalenjar
|
Fungsi
|
Enzim terhasil
|
|
1.
|
Hempedu
|
Menyerap dan menguraikan lemak.
|
Lemak halus (droplet)
|
|
2.
|
Pankreas
|
Amylase bertindak ke atas kanji, lipase bertindak ke
atas lemak, trypsin bertindak ke atas protein.
|
Dextrin dan maltose fatty acid dan gliserol acid amino
|
Usus Kecil (Duodenum)
·
Sepanjang duodenum yang
panjangnya 30cm, makanan terus diuraikan lagi oleh enzim penghadaman daripada
pundi hempedu dan pankreas, juga cecair dari dalam usus kecil itu sendiri
kepada bentuk makann yang lebih halus lagi
Usus Kecil ( Illium)
·
Dalam illium sepanjang 6
meter ini, enzim-enzim tambahan yang dirembes oleh kelenjar-kelenjar di sepanjang
usus kecil melengkapkan proses penghadaman.
·
Nutrien- nutrien diserap
menerusi didnding usus dan dihantar ke rangkaian pembuluh darah dan pembuluh
limfa yang terdapat di sekitar usus.
·
Manakala bahan-bahan yang
tidak terhadam dibawa ke usus besar.
Usus Besar
·
Air dalam bahan-bahan yang
tidak terhadam akan diserap di sepanjang usus besar, manakaal bakinya akan
memasuki rektum.
Rektum
·
Bahan – bahan sisa yang
tidak terhadam akan dihantar bahagian akhir usus besar dan seterusnya dibuang
keluar sebagai najis menerusi dubur.
1.0 Penyerapan
-
Penyerapan ialah proses
apabila air, garam dan hasil pencernaan usus makan dari lumen usu diserap
melalui membran ke sel mukosa usus dan seterusnya ke dlaam sisietm peredaran
darah untuk diedarkan kepada tisu sasaran dalam tun=buh.
-
Sekiranya sisitem yang
terlibat dalam proses penyerapan ini rosak, maka nutrien tidak akan dapat
disalurkan kepada sel-sel secara berkesan.
2.0 Nutrien dan Kegunaannya
|
Bil
|
Nutrien
|
Keterangan
|
|
1.
|
Karbohidrat
|
Diserapdalam
bentuk glukosa, galaktosa dan fruktosa. Glukosa dan galaktosa diserap dua
kali cepat berbanding fruktosa. Sumber tenaga.
|
|
2.
|
Gula
Monosakarida
|
Diserap
secara pengangkutan aktif bertentangan dengan ceru kepekatan
|
|
3.
|
Protein
|
Diserap
dalam bentuk asid amino dan dipeptido melalui pengangkutan aktif. Untuk
pembinaan enzim dan komponen struktural bagi sel.
|
|
4.
|
Lemak
|
Diserap
dalam bentuk asid lemak dan gliserol dan juga sebagai titisan lemak.
Digunakan untuk sumber tenaga dan pembinaan molekul biologikal.
|
|
5.
|
Vitamin
dan garam Mineal
|
Diserap
dalam bentuk asal, iaitu tidak dicernakan. Digunakan untuk proses metabolisme
|
|
6.
|
Antioksida
|
Melawan
oksida dan radikal bebas, anti kanser.
|
|
7.
|
Fitokimia
|
Memelihara
kesihatn
|
3.0 Asimilasi
-
Asimilasi ialah proses
menggabungkan hasil pencernaan atau nutrien yang mudah kepada juzuk-juzuk
kompleks dalam hidupan.
-
Proses ini tidak semstinya
berlaku selepas penyerapan kerana bahan yang diserap ke dalam kapilari darah
usus dibawa oleh vena portal hepar ke
hati untuk diproses an disediakan bagi kegunaan metabolisme atau asimilasi.
4.0 Metabolisme
-
Metabolisme adalah merujuk
kepada satu istilah kolektif bagi segala proses kimia yang berlaku di dalam tubuh
manusia. Meabolisme terbahagi kepada dua :
I.
Katbolik
– bahan yang bersifat kompleks diuraikan menjadi unit
ringkas ; selalunya disertai dengan pembebasan tenaga. Contohnya pembakaran
glukosa dalam sel tubuh bagi menghasilkan tenaga dlam produk sampingan iaitu
karbon dioksida dalam air.
II.
Anbolik
– bahan yang bersifat kompleks dibina daripada juzuk-juzuk
yang ringkas ; juga biasanya dosertakan dengan pembebasan tenaga. Contohnya
sintesis protein kompleks daripada asis amino.
1.0 Proses dan Penyerapan
Nutrien
-
Nutrien ialah suatu bahan
yang mengandungi khasiat.
-
Makanan terdiri daripada
molekul organik yang besar dan tidak boleh dilarut dan dihancurkan begitu
sahaja.
-
Sisitem pengahadaman akan
mengecilakan struktur fizikal bahan sebelum proses seterusnya berlaku.
-
Molekul dibebaskan ke dalam
aloran darah untuk diserap oelh sel dan sebagainya.
-
10. 0 Penyerapan dan
Peghadaman Karbohidrat
-
Terdapat dua langkah dalm
proses pengahadaman karbohidrat iaitu ;
I.
Penghasilan karbohidrat
daripada kelenjar liur
II.
Penghasilan karbohidrat
daripada pankreas
-
Pengahadaman karbohidrat
melibatkan dua enzim iaitu amilase liur dan amilase pankreas.
-
Berfungsi dengan berkesan
pada pH 6.7 - 7.5
2.0 Pengahadaman dan Penyerapan
Lipid
-
Penghadaman lipid melibatkan
kalenjar lidah daripada kalenjar mulut, lipase pankreatik daripada pankreas.
-
Lipid sangat memerlukan asid
lemak untuk menghubungkan satu molekul gliserol.
-
Lipase adalah enzim larut
air dan lipid cenderung kepada bentuk besar yang menyingkirkan molekul air.
3.0 Penghadaman dan Penyerapan
Air.
-
Sel tidak boleh menyerap air
secara terus
-
Pergerakan air melalui
sistem penghadaaman menghasilkan pembebasan kalenjar yang melibatkan aliran
pasif air.
-
Apabila dua pengaliran
dipisahkan kepada pengaliran di dalam larutan yang mengandungi kepekatan bahan
tersebut.
-
Ait terlarut bergerak ke
dalam tisu bagi memastikan keseimbangan osmotik.
-
Setiap hari, 2000 ml air
dihadam daripada makanan dan minuman.
4.0 Penghadaman dan Penyerapan
Vitamin
-
Vitamin adalah bahan organik
yang hanya boleh diambil dalam kuatiti yang sedikit.
-
Terdapat dua kategori
vitamin iatu :
I.
Vitamin larut lemak
II.
Vitamin larut air
-
Viatamin A, D, E, dan K
adalah vitamin larut lemak.
-
Vitamin B dan C adalah
vitamin larut air.
-
Proses dan penyerapan
vitamin :
I.
Garam mineral dan Vitamin B dan
C disera bersama-sama dengan gula ringkas dan asid amino ke dalam kapilari
darah villus.
II.
Vitamin A, D, E dan K ( yang
larut lipid) diserap ke dalam lacteal villus bersama-sama dengan asid lemak dan
gliserol.
KARBOHIDRAT
KARBOHIDRAT ialah sumber tenaga pilihan utama,
lemak berada di tempat kedua dan protein pula digunakan oleh sel badan untuk
tujuan membina dan memulihkan sel badan. Fungsi badan kita banyak bergantung
kepada karbohidrat. Sel otak kita bergantung sepenuhnya kepada karbohidrat sebagai
sumber tenaga. Lemak tidak digunakan oleh otak dan sistem saraf dan diet tinggi
lemak menjadi punca pelbagai penyakit. Terdapat dua jenis karbohidrat iaitu
karbohidrat kompleks dan karbohidrat ringkas.
Terdapat jenis karbohidrat yang berbeza dalam
diet. Contoh karbohidrat ringkas:
- Monosakarida: Glukosa, fruktosa (gula buah)
dan galaktosa
- Disakarida: Sukrosa (gula biasa, madu),
laktosa (gula susu) dan maltosa (biasanya digunakan untuk membuat pastri).
Sementara itu, makanan karbohidrat kompleks
terdiri daripada dua rantaian monosakarida dan ahli sains menggelarnya sebagai
polisakarida seperti:
- Kanji wujud dalam nasi, roti dan mi,
tumbuhan berubi seperti kentang, kacang atau kacang dal. Kebanyakan masyarakat
mempunyai makanan ruji berasaskan bijirin yang dijadikan sumber tenaga utama
-Serat makanan yang wujud dalam makanan
seperti serat dalam bijirin dan beras. Kesan karbohidrat berbeza dalam badan
kita.
Sistem penghadaman tidak perlu bekerja keras
untuk menghadamkan dan menyerap sepenuhnya karbohidrat ringkas kerana
rantaiannya lebih pendek. Justeru, jika kita memerlukan tenaga segera,
terutamanya apabila melakukan senaman yang menguji daya ketahanan, karbohidrat
ringkas boleh memenuhi keperluan ini, terutamanya apabila gula darah semakin
rendah.
Namun jika kita mengambil terlalu banyak
karbohidrat ringkas, gula darah akan
meningkat secara mendadak dalam tempoh yang
singkat, jika karbohidrat ringkas terus
merangkumi sebahagian besar daripada diet
harian, masalah gula darah tinggi akan
berkekalan.
Manfaat
karbohidrat kompleks
Hampir semua sel
badan menggunakan glukosa sebagai sumber tenaga utama, dan badan kita tidak
boleh mengenal molekul karbohidrat kompleks sebagai sumber tenaga. Namun,badan
kita sebenarnya sistem yang pintar kerana mampu menukarkan karbohidrat kompleks
kepada bentuk yang boleh diserap dan digunakan oleh sel.Banyak karbohidrat
kompleks juga kaya dengan vitamin B yang diperlukan semasa membebaskan tenaga
dalam sel badan.
Tambahan lagi,
sumber makanan karbohidrat semula jadi yang pada amnya tidak diproses, umumnya
rendah lemak dan mengandungi banyak serat.
Kelebihan
karbohidrat kompleks
Kajian mendapati
diet tinggi serat dan rendah lemak mengurangkan risiko penyakit kronik. Serat
boleh didapati dalam tumbuh- tumbuhan seperti sayur-sayuran, buah buahan dan
kekacang.Serat terdapat dalam dua jenis:
- Serat tidak
larut: Serat ini tidak larut dalam air dan biasanya didapati pada bahagian luar
buah, sayuran dan bijirin. Serat tidak larut akan membantu melawaskan pembuangan
air besar dan baik bagi mereka yang mengalami masalah sembelit.
- Serat larut:
Serat ini boleh larut dengan mudah dalam air dan sering bergumpal seperti bahan
lekit atau gel dalam makanan. Satu contoh yang baik ialah oat. Jika kita
menyediakan semangkuk bijirin oat untuk sarapan pagi, ia sering menjadi lebih
pekat selepas kita membiarkannya buat seketika.
Ia memperlahankan
kadar pengosongan makanan daripada perut, memanjangkan rasa kenyang dan
melengahkan rasa lapar. Disebabkan kadar pembebasan makanan yang lebih perlahan
ke dalam saluran usus, ia membantu mengawal gula darah naik terlalu pantas dan
tinggi selepas makan.
Badan kita
memerlukan kedua-dua jenis serat untuk menjaga kesihatan saluran penghadaman
dan kesejahteraan badan. Kita disyorkan makan 25g serat pemakanan sehari. Untuk
mencapai sasaran ini, anda seharusnya memilih makanan kaya serat dalam diet
harian. Daripada makan biskut biasa, apa kata anda makan biskut berserat
tinggi.
PROTEIN
Protein
terdiri daripada unsur karbon,hidrogen,oksigen dan nitrogen.Selain itu,unsur
sulfur dan fosforus juga boleh dijumpai dalam kebanyakan protein.
Protein
diperlukan dalam:
1.)
Pertumbuhan dan penggantian tisu yang rosak atau haus.
2.)
Diperlukan untuk membina pelbagai bahan seperti
enzim,mukus,haemoglobin,antibodi dan sesetengah hormon.Juga dapat membekalkan
tenaga.
3.)
Protein terhasil daripada kondensasi monomer-monomer yang dinamakan asid
amino.Terdapat kira-kira 20 jenis asid amino semula jadi yang terlibat dalam
pembentukan protein.
4.)
Asid amino yang dapat dibina oleh badan kita dinamakan asid amino tidak
perlu.Ini bermakna asid amino tersebut tidak diperlukan dalam gizi kita.
5.)
9 jenis asid amino yang lain tidak dapat dibina oleh badan kita dan mesti
diperolehi daripada gizi.
Fungsi
protein:
1.)
Protein
menggantikan protein yang hilang selama proses metabolisme yang normal dan
proses penguasaan yang normal
2.)
Protein
menghasikan jaringan baru
3.)
Protein
diperlukan dalam pembuatan protein-protein yang baru dengan fungsi khusus dalam
tubuh iaitu enzim,hormon dan haemoglobin.
LIPID
Terdiri
daripada unsur karbonmhidrogen dan oksigen.lipid tidak terlarut dalam air.Lipid
wujud dalam pelbagai bentuk seperti lemak,minyak,lilin,fosfolipid dan steroid.
Fungsi
Lipid:
1.)
Membekalkan
tenaga.
2.)
Membina
membran plasma dan neuron
3.)
Mensintesiskan
sesetengah hormon
4.)
Lemak
yang disimpan di bawah kulit berfungsi sebagai penebat haba untuk mengawal suhu
badan.
5.)
Lemak
di sekeliling organ dapat melindungi organ daripada kecederaan fizikal.
6.)
Lemak
berfungsi sebagai pelarut vitamin A,D,E dan K.
7.)
Lemak
terbahagi kepada lemak tepu dan lemak tak tepu.
8.)
Lemak
tak tepu ialah lemak yang terdiri daripada asid lemak yang mempunyai ikatan
ganda dua dan mampu menerima hidrogen lagi.lemak tak tepu wujud dalam bentuk cecair
pada suhu bilik.
9.)
Lemak
tepu ialah lemak yang terdiri daripada asid lemak yang tidak mempunyai ikatan
ganda dua.
10.) Lemak
tepu wujud dalam bentuk pepejal pada suhu bilik.Contohnya lemak haiwan.
GARAM
MINERAL
Badan manusia mengandungi 7% garam mineral yang
diperolehi daripada haiwan dan tumbuhan yang dimakan.Diperlukan untuk
menjalankan tugas-tugas penting dalam badan iaitu:
1.)
Untuk
pembentukan tulang dan gigi yang baik.Unsur-unsur yang diperlukan ialah
kalsium,fosforus dan magnesium.
2.)
Untuk
pembentukan sel darah,unsur yang diperlukan iaitu zat besi,fosforus,sulfur dan
magnesium
3.)
Untuk
menstabilkan garam larut di dalam cecair badan,unsur sodium(garam) dan klorin
diperlukan oleh badan.
4.)
Zat
besi dan fosforus diperlukan untuk pembebasan tenaga dan masa pembakaran
makanan.
5.)
Iodin
diperlukan supaya kalenjar tiroid boleh berfungsi dengan betul.
VITAMIN
Vitamin
adalah bahan organik bukan kimia yang diperlukan oleh tubuh dalam kuantiti yang
kecil untuk menyelenggara fungsi metabolisma yang normal.Diet seimbang yang
merangkumi keempat-empat kumpulan makanan(bijirin,daging,hasil
tenusu,buah-buahan dan sayur-sayuran) adalah mencukupi untuk membekalkan sumber
vitamin dan mineral untuk keperluan tubuh.
Vitamin
terbahagi kepada dua iaitu vitamin larut lemak dan yang larut dalam air.Vitamin
larut lemak merupakan vitami yang boleh disimpan dalam tubuh dan tidak perlu
diambil setiap hari.
Vitamin
A
Kepentingan
Ia
juga dikenali sebagai Retinol. Ia penting untuk :
à Tumbesaran kanak-kanak yang
sempurna,
à Penglihatan yang baik (mencegah dan
kadang-kala memulihkan rabun malam)
untuk
kanak-kanak dan orang dewasa.
à Kulit yang sihat
à Lapisan selaput mukosa didalam tubuh.
Kekurangan
Kekurangan
Vitamin A boleh menyebabkan :
•
Penurunan daya tahan kepada jangkitan;
•
Kulit kasar, kering dan berjerawat
•
Masalah penghadaman
•
Batu karang (ginjal)
•
Rabun malam
•
Penyakit mata, termasuk xerophthalamia, dimana ia boleh menyebabkan buta.
Sumber Vitamin A
Sumber
Vitamin A yang baik adalah :
-Hati,
telur
-Marjerin
-
Susu penuh krim dan susu rendah lemak
o-Beta
Carotene dari makanan (terdapat dengan banyaknya di dalam labu, lobak,
aprikot,
mangga, betik dan buah dan sayur yang
berwarna kuning/oren dan
merah
serta dalam sayuran daun hijau seperti bayam, sawi, lobak putih dan ubi
bit)
yang akan ditukar kepada Vitamin A oleh tubuh kita.
Keracunan
Vitamin
A larut lemak, dan ianya disimpan dalam badan sekiranya supplemen berlebihan
diambil secara berlebihan Dalam kes yang
teruk, kemungkinan berlaku rabun penglihatan, tekanan tinggi dalam otak, dan
keguguran rambut.
Vitamin
C
Kepentingan
Vitamin
C, juga dikenali sebagai asid askorbik. Ianya penting untuk pembentukan
dan pengekalan kolagen, iaitu sejenis
protein yang mengukuhkan kedudukan sel badan.
Ia sangat mustahak untuk tulang
dan gigi, untuk pembuluh darah, dan penyembuhan luka. Vitamin C juga membantu dalam proses
metabolisma beberapa jenis asid amino dan hormon. Ia juga memiliki kesan antioksida, dengan
membantu badan mengeluarkan kumuhan karcinogenik hasil dari proses metabolisma
yang digelar sebagai radikal bebas.
Kekurangan
Kekurangan
Vitamin C boleh menyebabkan:
-Skurvi
-Kurang
daya tahanan
-Pendarahan
gusi.
Sumber
Sumber
Vitamin C yang baik adalah :
-Jambu
batu
-Betik
-Belimbing
-Mangga
-Buah
Sitrus (Limau)
-Sayuran
berdaun hijau
Keracunan
-Cirit
birit ,Ganguan gastro usus,pembentukan batu karang (ginjal) dan penambahan asid urik.
Vitamin B12
Kepentingan
Vitamin
B12 atau Cobalamin, dalam kombinasi dengan Folacin (Vitamin B12 juga dikenali
sebagai Asid Folik) .Ia digunakan dalam pembentukan sel darah merah Ia juga membantu dan mengekalkan pelindung
selaput saraf.
Kekurangan
Simtom
kekurangan Vitamin B12 ialah:
-Pernicious
Anemia
-Lumpuh
otot dan urat saraf.
Sumber
-Daging
-Ikan
-Ayam/itik
-Prodek
tenusu
-Telur
-Hati
Zat Besi
Kepentingan
Zat
besi adalah garam galian yang diperlukan dengan sedikit tetapi sangat penting
untuk kebaikan kesihatan dan kehidupan. Kebanyakan daripada zat besi dalam
tubuh manusia terdapat di sel darah merah-hemoglobin dan kepentingannya
adalah:
-Memudahkan
pembentukan hemoglobin dalam sel darah merah
-Pembentukan
myoglobin dalam otot
-Pembawa
oksigen
-Terlibat
dalam penggunaan tenaga .
Kekurangan
Secara
amnya kekurangan zat besi boleh menyebabkan :
-Anemia
-Simptom
'Attention Deficit Hyperactivity Disorder' dikalangan kanak-kanak
-Dikalangan
orang dewasa kerap kali menyebabkan keletihan
Sumber
-Hati
-Beef(daging
merah)
-Ayam/itik
-Ikan
-Cengkerang
-Telur
-Kekacang
-Kacang
kering
-Buah
prun kering
-Jus
buah prun
-Bijiran
- yang ditambah dengan zat besi
-Gandum
penuh
-Roti
yang diperkaya dengan galian dan bayam
Keracunan
-Boleh
merosakkan hati dan pancreas,
-Kemungkinan
peningkatan risiko untuk barah dan penyakit jantung.
Asik Folik
Kepentingan
Juga
di kenali sebagai Folate. Diperlukan untuk menghasilkan sel batu terutama sel
darah merah.
Kekurangan
-Kelesuan
-Keletihan
-Kurang
daya tumpuan
-Cepat
marah
-Pening
-Jantung
berdebar
-Sesak nafas
-"Neural
tube Defect" (kekurangan semasa mengandung) • Sumber
-Kekacang
-Sayur
daun bewarna hijau
Kalsium
Kepentingan
Terlibat
dalam proses penambahan garam galian dalam pembentukan tulang
dan
gigi janin
-Kontraksi
dan relaksasi otot,
-Fungsi-fungsi
saraf,
-Pengawalan
selular dalaman,
-Cofactor
enzim selular luaran,
-Pembekuan
darah dan tekanan darah
Kekurangan
-Osteoporosis,
-Pertumbuhan
kanak-kanak yang terbantut.
-Osteomalasia
-Rikets
Sumber
-Susu
dan produk tenusu,
-Ikan
(Bertulang),
-Tofu,
-Kekacang,
-Brokoli
-Bayam
-Cekur
manis
-Makanan
yang diiperkaya dengan kalsium
Keracunan
-Batu
karang (ginjal).
Zink
Kepentingan
-Pengangkutan
untuk Vitamin A,
-Deria
rasa,
-Penyembuhan
luka,
-Produksi
sperma,
-Perkembangan
bayi,
-Memainkan
peranan dalam kebanyakan enzim, hormon (insulin), bahan
generik
dan protein.
Kekurangan
-Kurang
selera makan, o Tumbesaran kanak-kanak
terbantut,
-Kelembapan
perbentukan organ seks,
-Penurunan
fungsi imuniti,
-Lambat
penyembuhan luka.
Sumber
-Hati
-Daging
-Ayam/itik
-Makanan
laut
-Kekacang
(OffalsNuts)
-Bijiran
-Kekacang
-Bijiran
penuh
Keracunan
-Demam,
-Muntah,
-Cirit
birit,
-Gastrik
-Pening
Iodin
Kepentingan
-Membantu
dalam pengawalan metabolisma dan pembentukan janin.
Kekurangan
Pembesaran
kelenjar tairoid (goiter)
Sumber
-Makanan
laut
-Garam
beriodin
Keracunan
-Sensasi
panas dalam mulut, tekak dan perut
-Sakit
perut
-Demam
-Loya
-Muntah
-Cirit
Birit
-Hypotyroidism
-Goiter
METABOLISMA
Berasal
dari perkataan Greek iaitu metaboie= Berubah. Perubahan kimia yang berlaku
dalam tubuh badan untuk memenuhi pelbagai fungsi pentingnya.Metabolisma menukar
bahan dalam makanan menjadi tenaga yang kita gunakan untuk berfikir atau untuk
pertumbuhan badan.
Faktor
mempengaruhi metabolisma:
1.) Iklim
2.) Jenis pekerjaan
3.) Saiz tubuh
4.) Jenis pakaian
5.) Umur
6.) Jantina
Terdapat
dua bentuk metabolisma iaitu:
1.) Katabolisma- menghasilkan
tenaga seperti pemecahan makanan dalam respirasi sel
2.) Anabolisma- menggunakan
tenaga untuk membentuk komponen sel seperti protein dan asid nukleik
Laluan
metabolisma:
1.) Metabolisma karbohidrat-
Hasil pencernaan dan penyerapan makanan berasaskan gula dan kanji yang
terkandung di dalam darah iaitu sebagai glukosa.Adalah satu proses untuk
mendapatkan bekalan tenaga melalui pencernaan makanan berasaskan karbohidrat
seperti nasi,serat dan bijirin.
2.) Metabolisma nukleik
asid-Memainkan peranan untuk membawa maklumat molekul dalam sel,dan mensintesis
protein serta menentukan ciri-ciri kepada semua makhluk.Elemen mengandungi
maklumat yang diturunkan kepada sel-sel anak(GEN).Gen adalah terdiri dari dna
atau rna(asid nukleik).
3.) Metabolisma protein- Sebagai
hasil pencernaan bahan makanan berasaskan protein yang diproses oleh enzim asid
amino.Hanya 9 jenis asid amino yang diperlukan oleh tubuh badan.Selebihnya akan
disimpan dipecahkan ke dalam hati bagi mengeluarkan nitrogen,dan yang tinggal
hanyalah karbon,oksigen dan hidrogen bagi menjalankan proses penghasilan haba
dan tenaga.Kekurangan protein akan menyebabkan semua karbohidrat dan lemak
habis digunakan.Badan menjadi kurus akibat pengurusan otot.
Enzim pencernaan protein...
1.)Pepsin(dgn HCL)-protein= pepton
2.)Rennin- menghasilkan kasein dari kasinogen
3.)Pepsin(dgn HCL)-kasein= pepton
4.) Metabolisma lipid
Lemak dalam diet kita adalah lipid,suatu bahan organik.Lipid
dietary yang penting dalam diet kita adalah:
1.) Trigliserida
2.) Kolestrol dan
3.) Fosfolipid
4.) Lemak boleh didapati dalam
daging,hasil tenusu dan kacang
Jenis-jenis kolesterol adalah lipid yang hanya
didapati dari makanan berasaskan haiwan dan tidak didapati dari
tumbuh-tumbuhan.Kolesterol penting untuk membentuk hormon seperti testosteron
dan estrogen.Fosfolipid boleh didapati dari kuning telur,hati,kekacang dan
lecithin.
]
Bioenergetik
>Makanan
>Kadar
Metabolik
>Thermoregulasi
Makanan dan tenaga
1) Setiap
pergerakan fizikal memerlukan tenaga. Tenaga boleh diperolehi melalui makanan.
Penghasilan tenaga yang berterusan berlaku dalam badan kita untuk menampung
kehidupan.
2) Tenaga
didefinasikan sebagai kapasiti dalam badan kita untuk menampung kehidupan.
3) Tenaga
tidak boleh dicipta atau dimusnahkan tetapi ianya bertukar bentuk.
4) Tenaga
boleh terdapat dalam enam bentuk iaitu kimia, mekanikal, haba, cahaya, elektrik
dan nuclear.
5) Tenaga
yang dihasilkan semasa pemecahan makanan digunakan untuk menghasilkan kompaun
kimia yang dikenali sebagai adenosina trifosfat(ATP) yang disimpan dalam
sel-sel otot.
Apabila
salah satu ikatan fosfat pada ATP terurai, 7 hingga 12 kilokalori tenaga
dihasilkan. Tenaga yang dihasilkan semasa pemecahan ATP merupakan sumber tenaga
sementara yang boleh digunakan oleh
sel-sel otot untuk melakukan kerja.
Makanan
-Makan
dalam kuantiti kecil tetapi kerap iaitu setiap empat hingga lima jam. Apabila
ada kemasukan makanan, kadar metabolisme akan meningkat kerana badan perlu
bekerja untuk mencernakan makanan. Secara tidak langsung ia juga akan meningkat
bagi menukarkan makanan kepada tenaga.
-Pastikan
anda mengambil m\sarapan. Kajian menunjukkan individu yang mengambil sarapan
secara tetap dalam masa dua jam selepas bangun tidur mempunyai keupayaan lebih
baik untuk mengawal berat badan.
Apabila makan secara sihat.
-Makan
sekurang-kurangnya ½ cawan sayur pada setiap waktu makan.
-Makan
sekurang-kurangnya satu jenis buah pada setiap waktu malam.
-Pelbagaikan
jenis buah dan sayur.
-Pilih
hidangan yang mengandungi buah dan sayur.
Contoh:
rojak buah/sayur, pecal
-Jadikan
buah sebagai snek.
-Makanlah
ulam dan salad bersama hidangan anda.
>Makan bijirin penuh,
kekacang dan biji-bijian.
-Makan
sarapan berasaskan bijiran penuh seperti oat, jagung dan capati.
-Pilih
roti, roti pita, bijirin sarapan pagi dan biskut yang berasaskan bijirin penuh.
-Menggantikan
atau campurkan nasi putih dengan nasi beras perang.
-Makan
makanan seperti tauhu, temped an kacang panggang beberapa kali seminggu.
-Makan
kekacang atau biji-bijian beberapa kali seminggu
Contoh:
Biji selasih dalam minuman atau kuih yang ditabur bijian.
>Had dan kurangkan
makanan bergoreng dan berlemak.
-kurangkan
kekerapan pengambilan makanan bergoreng
-pilihlah
makanan yang rendah lemak
-ambil
kuih yang berminyak dalam kuantiti sedikit
-buang
kulit dan lemak dari ayam atau daging sebelum dimasak dan dimakan.
-pilihlah
makanan yang rendah kekurangan lemak tepu dan kolestrol.
-pilih
makanan dan minuman yang kurang gula.
>hadkan pengambilan
makanan manis dan bergula
-kurangkan
minuman yang manis dan berkarbonat
-gunakan
panel maklumat pemakanan untuk membuat perbandingan jumlah gula didalam sesuatu
produk
-berhati-hati
dengan pemanis tiruan
>3 Kelas makanan utama
yang memberikan tenaga
-Ketiga-tiganya
mempunyai “nilai kalori”(kandungan tenaga) tertentu seperti jadual berikut.
|
Kelas Makanan
|
Nilai Kalori
(kilokalori)
|
Sumber
|
|
Karbohidrat
|
4
|
Nasi
|
|
Lemak
|
9
|
Minyak masak
|
|
Protein
|
4
|
Ikan dan daging
|
-Masalah
kesihatan yang sering berlaku jika mengambil kalori yang tinggi atau terlampau
rendah.
|
Masalah kesihatan
|
Punca
|
Gejala
|
Cara mencegah
|
Cara merawat
|
|
Malnutrisi
|
Kekurangan
|
Sangat lurus dan tidak bertenaga
|
Makan makanan seimbang dan mencukupi
|
Memberi zat tambahan
|
|
Anorexia
|
Tabiat tidak mahu makan kerana ingin
menguruskan badan
|
Terlalu kurus
|
Pendidikan
|
Kaunseling
|
|
Kegendutan
|
Pengambilan kalori berlebihan
|
Kelihatan terlalu gemuk, pengumpulan
lemak di bawah kulit
|
Mengawal pengambilan makanan
|
Bersenam atau mengambil ubat dari
doctor.
|
|
Penyakit jantung dan Tekanan Darah
Tinggi
|
Makan makanan berlemak berlebihan
|
Serangan penyakit jantung dan cepat
letih apabila melakukan aktiviti fizikal.
|
Mengurangkan makanan berlemak
|
Pembedahan dan pengambilan ubat
|
>Kadar Metabolik
-lebih
kepada penggunaan kimia daripada secara fizikal
-dalam
keadaan sejuk hipotalamus akan mengawal otot rangka untuk mengecut dan mengedur
secara aktif dan menyebabkan seseorang menggigil dan meningkatkan suhu badan.
-dalam
masa yang sama kalenjar adrenal merembeskan hormone adrenalina dan
noradrenalina manakala kalenjar tiroid akan merembeskan hormone tiroksina,
semua hormone ini bertujuan untuk meningkatkan suhu badan dengan cara
meningkatkan metabolism badan.
-dalam
keadaan panas, aktiviti otot rangka akan berkurangan, begitu juga dengan
perembesan hormone-hormon tertentu oleh kalenjar adrenal dan kalenjar tiroid
akan berkurangan.
>Keperluan tenaga dalam
badan
-dalam
kehidupan harian, tenaga kimia dalam makanan ditukar semasa respirasi kepada
tenaga kinetic dan tenaga haba. Tenaga kinetic digunakan untuk membuat kerja
manakala tenaga haba memanaskan badan.
-Jumlah
tenaga kimia yang dihasilkan oleh makanan diukur dalam unit kilojoule (kj). 1
kj = 1000joule(J)
-jumlah
tenaga yang diperlukan oleh seseorang bergantung kepada beberapa factor seperti
jantina, umur, saiz badan dan aktiviti fizikal yang dijalankan.
-Apabila
saiz badan bertambah keperluan tenaga juga bertambah. Luas permukaan yang lebih
menyebabkan lebih banyak tenaga haba hilang. Jadi lebih banyak tenaga
diperlukan untuk menggantikan tenaga yang hilang.
-Individu
yang aktif boleh memakan makanan(karbohidrat dan lemak) yang banyak kerana apa
yang dimakan akan dipecahkan secara pengoksidaan untuk membebaskan tenaga
-Perempuan
memerlukan kurang tenaga jika dibandingkan dengan lelaki kerana purata berat
badan perempuan kurang.
-Kanak-kanak
sedang membesar memerlukan lebih banyak tenaga jika dibandingkan denga orang
dewasa kerana kadar pertumbuhan mereka lebih pesat dan kadar metabolism mereka
lebih tinggi kerana mereka lebih aktif dan cergas.
>Thermoregulasi
-Thermo
– haba
-Regulation
– pengawalan haba
-Kemampuan
organisma untuk mengekalkan suhu badan dalam keadaan tertentu walaupun keadaan
suhu persekitaran berbeza
-jika
badan tidak mampu untuk mengekalkan suhu badan pada aras normal dan meningkat
melebihi aras normal, keadaan hyperthermia akan berlaku. Sebaliknya, apabila
suhu badan menurun melebihi aras normal dikenali sebagai hypothermia.
-suhu
badan dikawal oleh hipotalamus, satu struktur di otak yang merupakan sebahagian
dari system saraf pusat
-->hipotalamus
anterior berfungsi mengatur pembuangan panas.
-->hipotalamus
posterior berfungsi mengatur upaya penyimpanan panas.
-Contohnya,
sekiranya kulit kita menjadi panas kerana cuaca panas atau demam, tubuh badan
akan membuat penyesuaian untuk mengurangkan haba.
-->Pertama,
lebih darah akan mengalir berdekatan dengan kulit supaya haba dapat dibebaskan
dengan lebih mudah melalui kulit.
-->Kedua,
perpeluhan akan bermula dan penyejatan peluh akan mengurangkan haba badan.
